God is dag en nacht, winter en zomer, oorlog en vrede, verzadiging en honger.

Heraclitus

L

De naam ervan ken ik niet: Logos en Tao

Het ene wijze, dat geheel alleen staat, wil en wil niet met de naam van Zeus worden genoemd.

Alles ontstaat door de wisselwerking van tegenstellingen ofwel in de 'eenheid van tegendelen'. Vanuit die visie plaatsten de Griek Heraclitus en de Chinees Lao Zi de scheppende kracht van alles wat bestaat, in en niet boven de verschijnselen. Lao Zi noemde die kracht Tao, Heraclitus gebruikte daarvoor het woord Logos, maar ze bedoelden er hetzelfde mee. Frappant is de overeenkomst in beeld en overige terminologie waarmee beide filosofen dat alles bindende principe verder proberen te omschrijven. Heraclitus hanteert daarbij met tegenzin het woord Zeus of God, waarmee hij duidelijk niet de bliksemende geweldenaar van de Olympus op het oog heeft. Ook Lao Zi spreekt van 'iets dat alleen staat', wat hij dan maar Tao noemt, omdat hij er ook geen betere naam voor kan bedenken.

Alleen en onveranderlijk staat het in de stilte en de leegte, alom aanwezig en immer in beweging. Wellicht is het de moeder van het alles-ons-omringende. De naam ervan ken ik niet. Ik noem het Tao.

11. Onzichtbare harmonie is sterker dan zichtbare