Het oneindige in het eindige uitgedrukt is schoonheid.


Friedrich Schiller


L

Het mysterie en het ding (2)
Het viervoudige in Fern Hill van Dylan Thomas

Het blijvende en het grootse dat zich onthult in het eenvoudige en steeds hetzelfde. Aldus Heideggers invulling van het onbekende waarnaar de filosofie verwijst met begrippen als de transcendentie, de alteriteit, het andere, het raadsel, het absolute en het mysterie.


Heidegger lokaliseert dat grootse onbekende in de dingen en ontneemt het daarbij al zijn bovennatuurlijke associaties. Hij zet het middenin alles dat ons omringt. Maar als dat immanent andere of immanent absolute van de filosofen schuilt in het eenvoudige, in het alledaagse dat steeds hetzelfde is, krijgt het dan niet iets heel banaals? Komt het dan uiteindelijk niet gewoon neer op een verzameling platte waarheden als 'de wind waait wanneer ze wil' en 'alles wat leeft gaat onherroepelijk ook een keer dood'? In feite wel ja. Alleen, het verschil zit in de beleving van dat gewone, platte en alledaagse. Op momenten dat we er onbedachtzaam en onverschillig aan voorbij gaan, is het voor de hand liggende een cliché en bestaat het mysterie niet. Van een mysterie is pas sprake als we ons over het eenvoudige en steeds hetzelfde verwonderen. Als we beseffen dat bloemen bloeien zoals ze moeten bloeien: met bloesems. Als we heel even voorbijgaan aan de vanzelfsprekendheid en

de essentie zien. De essentie van de oneindig scheppende werkelijkheid die zich veruitwendigt en manifesteert in de afzonderlijke eindige dingen. Zelfs in een vel papier.


Fern Hill
Het best in het scheppen van verwondering die het oneindige in het eindige, het eeuwige in het vergankelijke, tastbaar maakt, zijn de dichters en de kunstenaars. Zo laat Dylan Thomas in zijn gedicht Fern Hill taal en landschap samenwerken om één facet van het alledaagse boven het cliché uit te tillen en als mysterie en waarheid in het licht te stellen. Hij doet dat door het opgroeien van kind naar volwassenheid tegelijk een sterven te laten zijn. In zeer beeldende en klankrijke woorden toont hij hoe de tijd hem in zijn kinderjaren toestond 'jong en vrij' als een prins te heersen over de velden en de dieren rond een 'zingend' huis, in de telkens herboren zon en in nachten vol sterren boven de vallei. Fern Hill (Varensheuvel), zo heette de boerderij van zijn tante waar hij in zijn kinderjaren vaak de zomer doorbracht. Waar hij kriskras door de hooivelden rende op dagen die aanbraken als na de geboorte van het eerste licht. Waar tegelijkertijd middenin dit paradijselijke bestaan de maan, symbool van de dood, genadeloos rijst. Het gedicht stelt het viervoudige van Heidegger volop in werking. In het decor van aarde en hemel laat het de waarheid van het Zijn gebeuren. Als goddelijke boodschappers berichten gedicht en natuur van dit mysterie.


Eens toen ik jong en vrij was onder de appeltakken
Rond het zingende huis en blij tussen het groene gras,
De nacht vol sterren boven de vallei,
Liet de tijd me jubelen en klauteren
Goudglanzend in het hoogtij van zijn ogen.
En gelauwerd tussen wagens was ik prins van de appelhoven
En in die voortijd liet ik, een vorst gelijk, boom en blad
Meedrijven met gerst en madelieven
Op de stromen van afgewaaid licht.


En toen ik groen en zorgeloos was, gevierd tussen de schuren
Rond het blije erf en zong om de hoeve, mijn huis,
In de zon die maar eens jong is,
Liet de tijd me spelen en glimmen
Als goud in de genade van zijn overdaad,
En groen en goud was ik jager en hoeder, de kalveren
Stemden in met mijn hoorn, de vossen in de heuvels keften klaar en kil,
En de sabbat rinkelde loom
In de kiezels van de heilige wateren.


Heel de zon lang stroomde alles, het was heerlijk, de hooi-
Velden hoog als het huis, een wijsje uit elke schoorsteen, het was lucht
En spel, heerlijk en waterrijk
En vuur groen als gras.
En 's nachts onder het simpel gesternte
Als ik weggleed in sluimering, voerden de uilen de hoeve weg,
Heel de maan lang hoorde ik, gezegend tussen de stallen, de zwaluwen
Scheren tussen de schoven, en de paarden
Draven in de duisternis.

En dan ontwaken, en de hoeve, als een dwaalgast wit
Van dauw, zien terugkeren, de haan op de schouder: het was al
Glinstering, het was Adam en de Eerste Vrouw,
De hemel maakte zich weer op
En de zon groeide rond juist op die dag.
Zo moet het zijn geweest na de geboorte van het prille licht
Op de eerste, duizelende plek, met betoverde paarden die zich warm stapten
Uit de hinnikend groene stal
Naar de glorievolle velden.


En geëerd door vossen en fazanten bij het opgewekte huis
Onder nieuwe wolken en gelukkig met het hart vol verlangen,
In de telkens herboren zon,
Rende ik mijn roekeloze wegen,
Mijn wensen snelden door het huishoge hooi
En het deerde me niet bij mijn hemelsblauwe daden dat de tijd,
Zo toonrijk in zijn tolling, zo weinig van zulke morgenliederen gunt
Voordat de kinderen groen en goud
Hem volgen uit de gratie,


Het deerde me niet, in die lamswitte dagen, dat de tijd me leiden zou
Naar de zolder zwart van zwaluwen bij de schaduw van mijn hand,
In de maan die immer rijst,
Noch dat ik in mijn sluimerslaap
Zou horen hoe hij over de hoge velden vloog,
En ontwaken, met de hoeve voor goed verdreven uit het kindloze land.
O, toen ik jong en vrij was bij de gratie van zijn overdaad,
Droeg de tijd me groen ten grave
Al zong ik in mijn ketenen als de zee.


Dylan Thomas (vertaling tb)



***



L


Thomas, DylanCollected Poems (1934-1952), J.M. Dent & Sons LTD, London 1972