Alleen 'wat is' bestaat

Verandering bestaat niet, aldus Parmenides (vroeg 5e eeuw v. Chr.). Als verandering wel zou bestaan, dan zou ze een overgangsfase vormen van 'iets zijn' naar 'niet iets zijn' of andersom. Maar niet iets zijn, of niets zijn, valt per definitie buiten de werkelijkheid. Alleen 'wat is' bestaat. Binnen deze ijzeren logica is geen plaats voor het begrip verandering, want dat zou zich ergens op de as tussen de tegenpolen 'iets' en het niet bestaande 'niets' moeten bevinden. Hetzelfde geldt voor het begrip beweging. Beweging kan alleen voorkomen in een ruimte die niet wordt bezet door iets anders. In een lege ruimte dus. Maar van lege ruimte die is gevuld met niets, kan geen sprake zijn, want niets (niet zijn) bestaat niet. En dus kan evenmin sprake zijn van beweging. Al 'wat is' (= het enige bestaande) moet dan ook onbeweeglijk en onveranderlijk zijn.

Uit deze redenering volgt dat de indruk van beweging en verandering die wij hebben, wordt opgedrongen door de zintuigen. Ons beeld van de dagelijkse werkelijkheid is de vrucht van pure zinsbegoocheling. Het enige ware wezen, zei Parmenides, is Het Ene, dat oneindig en ondeelbaar is.

 Overzicht