Dit is hout dat nergens toe dient

Zhuang Zi

Timmerman Shi ging naar Qi. Onderweg, bij Quyu, zag hij een eik, als boom voor het Altaar van de Aarde. Die boom was zo groot dat duizenden runderen eronder konden schuilen. Zijn omvang was wel honderd el. Hij was zo hoog als een berg. Pas op tien vadem hoogte kwamen de eerste takken. Van de zijtakken, zo dik dat men er boten van kon maken, waren er meer dan tien. Het stond er zo vol met kijkers alsof er markt gehouden werd. Maar de timmerman keek niet op of om en vervolgde zijn weg zonder te stoppen. Zijn leerling echter, nadat hij zich er vol aan had gekeken, holde zijn meester achterna en zei: 'Sinds ik bijl en beitel heb opgenomen om u als meester te volgen, heb ik nog nooit zo'n prachtig materiaal gezien. Maar u keurt het geen blik waardig en loopt door zonder ook maar één keer te stoppen. Waarom is dat?'

'Hou op! Praat me er niet van! Dat is overtollig hout. Maak er een boot van en hij zinkt. Een doodkist? Hij verrot meteen. Een gebruiksvoorwerp? Het gaat dadelijk kapot. Een deur? Die blijft nat van de hars. Een steunpilaar? D'r komen insecten in. Dit is hout dat nergens toe dient, dat nergens voor kan worden aangewend en daarom heeft die boom zo oud kunnen worden.'

Toen de meestertimmerman thuis was gekomen, verscheen de heilige eikenboom aan hem in een droom en sprak: 'Waar dacht je mij wel mee te vergelijken? Wilde je zeggen dat ik 'overtollig hout' was? Appelen, peren, mandarijnen, pomelo's en de vruchten van andere bomen, als ze rijp zijn, worden ze afgerukt. Daardoor worden die bomen gekwetst, hun grote takken afgebroken en hun twijgjes vernield. Dat is vanwege je bekwaamheden je hele leven narigheid ondervinden. En daarom kan ook geen van hen zijn door de Hemel bestemde levensloop volbrengen, maar sterven ze allemaal voortijdig als ze pas op de helft zijn. Ze zijn het zelf die zich deze algemeen gangbare geweldplegingen op de hals halen, en zo is het ook gesteld met alle andere wezens. En daarom is het ook dat ik sinds lang geprobeerd heb om volstrekt nutteloos te worden. Vaak was ik er dichtbij, maar nu heb ik het bereikt en dat is voor mij het Grootste Nut. Als ik ook enig nut zou hebben gehad, zou ik dan ooit zo groot hebben kunnen worden?'

Zhuang Zi (vertaling Kristofer Schipper)

 Overzicht